ولایت عشق

امام هفتم، با كلمات حكمت آمیز و بیانات منطقى و عقلى بسیار آموزنده اشتهار دارد سخن معروفى از آن بزرگوار نقل شده است كه مى تواند رأس حكمت شمرد جائى كه به هشام یكى از یاران صمیمى خود مى فرماید: «لو كان فی یدك جوزة و قال الناس: لؤلؤة ما كان ینفعك و أنت تعلم أنها جوزة، و لو كان فی یدك لؤلؤة و قال الناس انها جوزه، ما كان یضرك و انت تعلم انها لؤلؤة».

اگر گردوى در دستت بوده باشد و عموم مردم بگویند لؤلؤ است سودى به حال تو نخواهد داشت در صورتى كه كه تو خود مى دانى آن گردو است و اگر لؤلؤئى در دستت باشد و همهء مردم بگویند: «گردو» است باز زیانى به حالت نخواهد داشت در صورتى كه مى دانى لؤلؤ است». (1)

هم اكنون چند مورد از تفسیر قرآن مجید آن بزرگوار را مى آوریم:

1. بشارت به صاحبان عقل و اندیشه قال (علیه السلام) فی و صیة مفصلة لهشام:

«ان الله تبارك و تعالى تبشر اهل العقل و الفهم فی كتابه: فقال: * (فبشر عبادى الذین یستمعون القول فیتبعون احسنه اولئك الذین هداهم الله و اولئك هم اولو الالباب) *. (2)

امام موسى بن جعفر (علیه السلام) در طلیعه و صیتنامه مفصلى كه به یكى از یاران خود به نام هشام دارد مى فرماید خداوند متعال به صاحبان اندیشه و خرد در قرآن كریم بشارت داده است و فرموده است: «بشارت بده به بندگان من، آنان كه گفتار را مى شوند پس از بهترین آنها پیروى و تبعیت مى كنند آنان صاحبان خرد و اندیشه هستند».

 2. در برخورد با هارون الرشید

 امام موسى بن جعفر (علیه السلام) همواره برخورد فكرى و سیاسى با هارون الرشید داشت به حدى كه جان عزیز خود را نیز در مبارزه با ستمگر و ستم، فدا و تقدیم حقیقت نمود امام (علیه السلام) در یكى از این برخوردها با هارون گفتگوئى دارد كه در آن جلسه بیشترین استناد امام به آیات و كلمات نورانى قرآن مجید بوده است ما فرازى از آن سخنان را در زیر مى آوریم.

هارون: در این مورد كه چرا عباس جد بزرگ عباسیان نتوانست از پیامبر اسلام (صلى الله علیه و آله) ارث ببرد و هیچ ولایت و سرپرستى نداشت چه دلیلى دارید ؟

امام (علیه السلام) در پاسخ فرمود: در مورد عدم توارث عباس به آیه شریفه اى استناد جستند كه مى فرماید: آنان كه ایمان آورده اند ولى هجرت به مدینه انجام ندادند تا هجرت ننمایند درباره و لایت و سرپرستى آنان، هیچ تعهدى ندارى»(3) عباس نیز از افرادى بود كه هجرت ننموده بود.

هارون گفت: شما به چه عنوان به خواص و عوام اجازه دادید كه شما را به رسول خدا (صلى الله علیه و آله) نسبت دهند و شما را به عنوان فرزندان رسول خدا (صلى الله علیه و آله) بخوانند در صورتى كه شما فرزندان على (علیه السلام) هستید و افراد به پدر نسبت داده مى شود نه به مادر چون مادر حكم ظرف و لادت را دارد و رسول خدا (صلى الله علیه و آله) جد و نیاى بزرگ شما از ناحیه مادر است نه آنكه پدر شما بوده باشد.

امام (علیه السلام) در پاسخ فرمودند: من اكنون سوالى از شما دارم و آن اینست اگر پیامبر اسلام سر از قبر بردارد و از دختر شما خواستگارى نماید آیا شرعا مى توانید درخواست او را بپذیرید یا نه ؟

- هارون:  سبحان الله ! چرا نپذیرم بلكه با پذیرفتن آن بر عرب و عجم و قریش و غیره نیز افتخار و مباهات مى نمایم كه چنین دامادى پیدا كرده ام.

- امام (علیه السلام) بسیار خوب. شما مى توانید دختر خود را به ازدواج او درآورید ولى من شرعا چنین اجازه و رخصتى را ندارم چون او پدر و و الد من است نه پدر و و الد تو.

- هارون: شما مى گوئید ما از نسل و ذریهء رسول خدائیم در صورتى كه پیامبر اسلام ذریه و نسلى نداشته است و پس از خود فرزند ذكورى باقى نگذاشته است نسل و ذریه از پسر است نه از دختر، شما كه از فرزندان دخترى او هستید نه پسرى.

- امام (علیه السلام) آیه شریفه * (و من ذریته داود و سلیمان و ایوب و یوسف و موسى و زكریا و یحیى و عیسى و إلیاس) * را تلاوت نمود و پرسید آیا پدر عیسى كى بود... ؟